Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
Zwierzę należy tratować w sposób humanitarny, który uwzględnia potrzeby zwierzęcia oraz zapewnia mu właściwą opiekę i ochronę .Obowiązkiem osoby utrzymującej zwierzę domowe jest zapewnienie mu pomieszczenia chroniącego je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiającego swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.
Zabrania się trzymania zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały dłużej niż 12 godzin w ciągu doby lub powodujący u nich uszkodzenie ciała lub cierpienie oraz niezapewniający możliwości niezbędnego ruchu. Długość uwięzi nie może być krótsza niż 3 m. Zabronione jest puszczanie psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania, które umożliwi identyfikację ich właściciela lub opiekuna. Nie dotyczy to terenu prywatnego, ogrodzonego w sposób uniemożliwiający psu wyjście.
Zabronione jest znęcanie się nad zwierzętami, przez które należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień zwierzęcia, a w szczególności:
- umyślne zranienie lub okaleczenie zwierzęcia, a także wszelkie zabiegi mające na celu zmianę wyglądu zwierzęcia wykonywanie w innym celu niż ratowanie jego zdrowia lub życia, a w szczególności przycinanie psom uszu i ogonów (kopiowanie) a także znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub wymrażanie;
- używanie do pracy albo w celach sportowych lub rozrywkowych zwierząt chorych, a także zbyt młodych lub starych oraz zmuszanie ich do czynności, których wykonywanie może spowodować ból;
- bicie zwierząt przedmiotami twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi w urządzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po głowie, dolnej części brzucha, dolnych częściach kończyn;
- transport zwierząt, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w sposób powodujący ich zbędne cierpienie stres;
- używanie uprzęży, pęt, stelaży, więzów lub innych urządzeń zmuszających zwierzę do przebywania w nienaturalnej pozycji, powodującej zbędny ból, uszkodzenie ciała albo śmierć;
- złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt;
- utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa, bądź w pomieszczeniach lub klatkach uniemożliwiającym im zachowanie naturalnej pozycji;
- stosowanie okrutnych metod w chowie lub hodowli zwierząt;
- organizowanie walk zwierząt;
- porzucanie zwierzęcia, a w szczególności psa lub kota;
- wystawianie zwierzęcia domowego lub gospodarskiego na działanie warunków atmosferycznych, które zagrażają jego zdrowiu lub życiu;
- utrzymywanie zwierząt bez odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku.
Kto znęca się nad zwierzętami podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności do lat 3, a jeśli sprawca ww. czynu działa ze szczególnym okrucieństwem podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Skuteczną a zarazem humanitarną metodą zapobiegania niekontrolowanej rozrodczości zwierząt domowych, a w szczególności psów i kotów jest ich sterylizacja i kastracja. Ma to szczególne znaczenie w ograniczaniu bezdomności zwierząt.
